Tăng lương tối thiểu vùng từ 2026: Quy định mới và quyền lợi của người lao động theo Nghị định 293

1. Trường hợp bắt buộc phải tăng lương cho người lao động từ 2026 theo Nghị định 293

Chính phủ đã ban hành Nghị định 293/2025/NĐ-CP ngày 10/11/2025, quy định mức lương tối thiểu đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động. Mục tiêu của quy định là đảm bảo mức sống tối thiểu cho người lao động và gia đình, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội.

Theo Điều 3 Nghị định 293/2025/NĐ-CP, mức lương tối thiểu tháng và giờ áp dụng theo vùng như sau:

Theo Điều 90 Bộ luật Lao động 2019, mức lương theo công việc hoặc chức danh không được thấp hơn mức lương tối thiểu. Khoản 1 Điều 91 Bộ luật Lao động 2019 cũng quy định rằng: “Mức lương tối thiểu là mức lương thấp nhất trả cho người lao động làm công việc giản đơn nhất trong điều kiện lao động bình thường nhằm đảm bảo mức sống tối thiểu cho người lao động và gia đình.”

Ngoài ra, khoản 4 Điều 5 Nghị định 293/2025/NĐ-CP nêu rõ:

• Người sử dụng lao động phải rà soát và điều chỉnh các hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể và các quy chế nội bộ để phù hợp với mức lương tối thiểu mới, đồng thời không được cắt giảm các chế độ làm thêm giờ, làm việc ban đêm, bồi dưỡng hiện vật và các quyền lợi khác theo pháp luật.
• Nếu hợp đồng hoặc thỏa thuận lao động đã cam kết mức lương cao hơn hoặc chế độ ưu đãi hơn mức tối thiểu (ví dụ: tăng 5–7% cho công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm), các mức này vẫn được giữ nguyên.

Như vậy, từ năm 2026, trong trường hợp sau khi điều chỉnh mức lương tối thiểu vùng mà tiền lương hiện tại của người lao động thấp hơn quy định, người sử dụng lao động bắt buộc phải tăng lương để đảm bảo tuân thủ Nghị định 293/2025/NĐ-CP. Việc thực hiện đúng quy định này không chỉ bảo vệ quyền lợi người lao động mà còn giúp doanh nghiệp tránh rủi ro pháp lý.

2. Đối tượng nào được hưởng tăng lương khi lương tối thiểu được điều chỉnh theo Nghị định 293?

Theo Điều 2 Nghị định 293/2025/NĐ-CP, từ ngày 01/01/2026, tất cả người lao động làm việc theo hợp đồng lao động theo quy định của Bộ luật Lao động 2019 sẽ được áp dụng tăng lương tối thiểu khi mức lương hiện tại thấp hơn mức tối thiểu mới.

Cụ thể, Điều 4 Nghị định 293/2025/NĐ-CP quy định mức lương tối thiểu áp dụng theo từng hình thức trả lương như sau:

- Mức lương tối thiểu tháng: Là mức thấp nhất để người sử dụng lao động và người lao động thỏa thuận trả lương theo tháng. Khi người lao động làm việc đủ thời giờ làm việc bình thường trong tháng và hoàn thành định mức lao động, mức lương theo công việc hoặc chức danh không được thấp hơn mức lương tối thiểu tháng.

- Mức lương tối thiểu giờ: Là mức thấp nhất để thỏa thuận và trả lương cho người lao động hưởng lương theo giờ. Tiền lương theo công việc hoặc chức danh đối với 1 giờ làm việc và hoàn thành định mức lao động không được thấp hơn mức lương tối thiểu giờ.

- Trả lương theo tuần, ngày, sản phẩm hoặc lương khoán: Đối với người lao động hưởng lương theo tuần, ngày, sản phẩm hoặc lương khoán, mức lương sau khi quy đổi theo tháng hoặc giờ không được thấp hơn mức lương tối thiểu tháng hoặc tối thiểu giờ.

Như vậy, toàn bộ người lao động làm việc theo hợp đồng lao động, dù hưởng lương theo tháng, giờ, ngày, tuần, sản phẩm hay khoán, nếu hiện tại đang nhận mức lương thấp hơn lương tối thiểu vùng, đều được điều chỉnh tăng lên mức thấp nhất theo quy định tại Nghị định 293/2025/NĐ-CP, đảm bảo quyền lợi và mức sống tối thiểu theo từng vùng.

3. Mức phạt khi doanh nghiệp trả lương thấp hơn lương tối thiểu vùng là bao nhiêu?

Khi doanh nghiệp không thực hiện đúng mức lương tối thiểu vùng, ngoài trách nhiệm tăng lương cho người lao động, pháp luật còn quy định các mức phạt nghiêm ngặt để đảm bảo quyền lợi người lao động.

Theo khoản 3 Điều 17 Nghị định 12/2022/NĐ-CP:

• Vi phạm từ 01 đến 10 người lao động: Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng.
• Vi phạm từ 11 đến 50 người lao động: Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng.
• Vi phạm từ 51 người lao động trở lên: Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 75.000.000 đồng.

Ngoài phạt tiền, doanh nghiệp còn phải trả đủ tiền lương thiếu hoặc chậm trả, kèm tiền lãi theo mức lãi suất tiền gửi không kỳ hạn cao nhất do các ngân hàng thương mại nhà nước công bố tại thời điểm xử phạt.

Lưu ý: Nếu vi phạm do tổ chức hoặc doanh nghiệp, mức phạt sẽ gấp đôi so với cá nhân có cùng hành vi (khoản 1 Điều 6 Nghị định 12/2022/NĐ-CP).

Như vậy, doanh nghiệp trả lương thấp hơn mức lương tối thiểu vùng có thể bị phạt từ 40 triệu đồng đến 150 triệu đồng tùy số lượng người lao động bị vi phạm, đồng thời phải hoàn trả đầy đủ lương và lãi chậm trả, đảm bảo quyền lợi tối thiểu cho người lao động.

4. Tăng lương cho người lao động từ 2026 ảnh hưởng thế nào đến chi phí doanh nghiệp và quyền lợi người lao động?

Khi mức lương tối thiểu vùng được điều chỉnh theo Nghị định 293/2025/NĐ-CP, cả doanh nghiệp và người lao động đều chịu tác động trực tiếp, với các mặt tích cực và những lưu ý về chi phí quản lý.

4.1 Ảnh hưởng đến chi phí của doanh nghiệp

Việc điều chỉnh lương tối thiểu bắt buộc doanh nghiệp phải xem xét và cân đối lại ngân sách để đảm bảo thực hiện đúng pháp luật.

• Tăng chi phí nhân công: Doanh nghiệp phải trả mức lương tối thiểu mới cho tất cả người lao động đang hưởng thấp hơn mức tối thiểu, dẫn đến chi phí lương tăng so với trước đây.
• Tác động đến ngân sách: Chi phí bổ sung này cần được dự trù trong kế hoạch tài chính, đặc biệt với doanh nghiệp có nhiều lao động ở các vùng áp dụng mức lương tối thiểu cao.
• Cải thiện hiệu quả quản lý: Khi doanh nghiệp áp dụng các phần mềm quản lý lương và hóa đơn điện tử, việc điều chỉnh lương tối thiểu cũng giúp chuẩn hóa dữ liệu, hạn chế rủi ro vi phạm pháp luật lao động và thuế.

4.2 Quyền lợi và lợi ích của người lao động

Người lao động sẽ trực tiếp nhận được lợi ích từ việc tăng lương, đảm bảo mức sống và quyền lợi cơ bản.

• Đảm bảo mức sống tối thiểu: Người lao động có thu nhập đủ đáp ứng nhu cầu sinh hoạt cơ bản và các chi phí thiết yếu, phù hợp với mức sống tại từng vùng.
• Công bằng và minh bạch: Mức lương tối thiểu đảm bảo mọi người lao động được hưởng quyền lợi cơ bản, tránh tình trạng trả lương thấp bất hợp lý.
• Tăng tính ổn định và động lực làm việc: Khi mức lương được điều chỉnh phù hợp, người lao động cảm thấy được bảo vệ quyền lợi, từ đó nâng cao năng suất và sự gắn bó với doanh nghiệp.

Việc tăng lương tối thiểu vùng vừa là nghĩa vụ pháp lý của doanh nghiệp, vừa là quyền lợi thiết thực của người lao động. Doanh nghiệp cần cân đối chi phí và lập kế hoạch tài chính hợp lý, trong khi người lao động được hưởng mức lương công bằng, minh bạch và ổn định hơn, góp phần cải thiện môi trường lao động và năng suất chung.

Tư vấn quy định tăng lương cho người lao động từ 2026 theo Nghị định 293 – Thuận Việt TN

Việc tăng lương tối thiểu vùng từ năm 2026 theo Nghị định 293/2025/NĐ-CP là bắt buộc đối với tất cả người lao động làm việc theo hợp đồng lao động. Doanh nghiệp nếu không thực hiện đúng quy định có thể bị xử phạt, đồng thời ảnh hưởng quyền lợi người lao động.

Tại Thuận Việt TN, chúng tôi cung cấp dịch vụ tư vấn toàn diện, bao gồm:

• Xác định đối tượng và mức lương tối thiểu áp dụng: Chúng tôi giúp doanh nghiệp nhận biết chính xác những người lao động cần được điều chỉnh lương theo Nghị định 293/2025/NĐ-CP, đồng thời tính toán mức lương tối thiểu vùng phù hợp từng vị trí và hình thức trả lương.
• Hướng dẫn điều chỉnh hợp đồng, thỏa ước lao động và các chế độ liên quan: Tư vấn cách cập nhật hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể, quy chế lương thưởng và các chế độ khác để đảm bảo quyền lợi người lao động đồng thời tuân thủ quy định pháp luật.
• Tư vấn xử lý rủi ro pháp lý, phạt tiền: Hướng dẫn doanh nghiệp phòng ngừa các vi phạm về lương tối thiểu, cách xử lý nếu xảy ra tình trạng trả lương thấp hơn quy định, bao gồm mức phạt và trách nhiệm bồi thường lương chậm hoặc thiếu cho người lao động.

Với kinh nghiệm chuyên sâu, Thuận Việt TN giúp doanh nghiệp tăng lương đúng quy định, bảo vệ quyền lợi người lao động và vận hành hiệu quả, an toàn từ năm 2026.